Kofeina, a zdrowie


Większość z nas nie wyobraża sobie poranka bez kubka kawy. Ma ona wykwintny smak, wyjątkowy aromat, pobudza i dodaje energii.
Ten stymulujący efekt jest zasługą kofeiny. 
Czym jest i jak działa kofeina?...


Kofeina jest składnikiem wielu roślin, takich jak ziarna kawy i kakaowca, owoców guarany oraz orzeszków kola. Jest dodawana do wielu napojów i wchodzi w skład wielu leków.
Jest również substancją o naturalnym działaniu chroniącym rośliny przed insektami, można ją traktować jako naturalny pestycyd.
Przeciętna zawartość kofeiny w jednej filiżance palonej kawy (150 ml) wynosi około 85 mg, w jednej filiżance kawy rozpuszczalnej – około 60 mg, a w jednej filiżance kawy bezkofeinowej – 3 mg. Jedna filiżanka parzonej herbaty zawiera ok. 30 mg kofeiny, herbaty instant – ok. 20 mg a filiżanka kakao i czekolady ok. 4 mg. Szklanka napoju zwierającego kofeinę ma zwykle zawartość 20 – 60 mg kofeiny.

Metabolizm kofeinyKofeina jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i trafia do krwi po ok. 30 – 45 minutach po jej spożyciu. Następnie jest metabolizowana i wydalana przez nerki. Średni czas półtrwania kofeiny w organizmie wynosi 4 godziny (wahając się od 2 do 10 godzin). Metabolizm kofeiny jest  wolniejszy u kobiet w ciąży, dlatego u ciężarnych kobiet utrzymuje się ona w organizmie dłużej.
Pozytywne aspekty działania kofeiny
Dawki kofeiny w granicach 100 – 600 mg przyspieszają tok myśli i poprawiają ogólną koordynację funkcjonowania organizmu. Poprawa czujności oraz przedłużanie zdolności koncentracji uwagi jest dobrze potwierdzone. Podstawowy mechanizm działania pobudzającego na ośrodkowy układ nerwowy polega stymulacji receptorów adenozyny. Adenozyna jest substancją naturalnie występującą w organizmie, która pośredniczy w regulacji aktywności mózgu wpływając na stan snu i czuwania (może być traktowana jako „sygnał zmęczenia”). Kofeina blokuje specyficzne dla adenozyny receptory w tkance nerwowej, w tym również w mózgu, podtrzymując w ten sposób stan czuwania. W tym mechanizmie kofeina przedłuża wydolność umysłową i psychiczną i opóźnia pojawienie się zmęczenia. Zablokowanie receptorów adenozynowych może również spowodować skurcz naczyń krwionośnych, tym samym wpływając na napięcie naczyń zlokalizowanych w mózgu i zmniejszać objawy migreny oraz bólów głowy o innej etiologii. Ten fakt tłumaczy zawartość kofeiny w wielu preparatach o działaniu przeciwbólowym.

Negatywne aspekty działania kofeiny
Spożycie kofeiny może skutkować brakiem wypoczynku i pojawieniem się zaburzeń koordynacji ruchowej. Ilości powyżej 2000 mg powodują bezsenność, drżenia mięśniowe i przyspieszenie oddechu.

Kofeina, a sport
Kofeina oddziałuje na centralny układ nerwowy, zwiększając refleks i koncentrację. Pobudza również produkcję adrenaliny, a w dawkach powyżej 5 mg.kg masy ciała – produkcję kwasów tłuszczowych: dzięki niej zatem w energię przetwarzane są kwasy tłuszczowe, nie zaś glikogen. Może być korzystna dla wielu sportowców, ponieważ oszczędza glikogen i zwiększa wytrzymalość. Może też pozytywnie wpływać na kurczliwość mięśni poprzez uwalnianie zapasów wapnia do komórek mięśniowych. Jest korzystna zarówno dla aktywności beztlenowej, jak i tlenowej. Dodatkowo przyspiesza metabolizm. Chociaż działa moczopędnie, codzienne spożycie poniżej 300 mg nie powoduje większej produkcji moczu niż wypita woda. Według badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Stanowym w Ohio przyjmowana tuż przed ćwiczeniami nie powoduje odwodnienia (Wemple, 1997). Sześciu kolarzy stosowało napoje sportowe z kofeiną lub bez niej w trakcie 3 -godzinnej jazdy. Badacze nie dostrzegli żadnej różnicy ani w wydolności kolarzy, ani w ilości wydalanego przez nich moczu. Ilość moczu wzrastała tylko gdy kofeinę pito w stanie spoczynku

Kofeina i wpływ na zdrowieUmiarkowane spożycie kofeiny, nie przekraczające 300 mg/d (co jest równoważne z 3 filiżankami kawy), zazwyczaj nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia, o ile zachowywane są inne prozdrowotne zasady trybu życia – sposób żywienia, spożycie alkoholu, palenie tytoniu, aktywność fizyczna.

Potencjalne korzyści zdrowotneKawa może wykazywać ochronny wpływ przed wystąpieniem cukrzycy t. II, choroby Parkinsona oraz chorób wątroby (marskością wątroby i pierwotnym rakiem wątroby). Coraz więcej danych wspiera przypuszczenie, że picie kawy może chronić przed wystąpieniem cukrzycy t. II. Dokładny mechanizm tego działania nie jest jeszcze poznany. Wydaje się, że za efekt ochronny odpowiadają inne niż kofeina substancje zawarte w kawie, ponieważ wpływ jest podobny dla osób pijących kawę z zawartością kofeiny i bezkofeinową.Coraz więcej danych wspiera również hipotezę, że picie kawy pomaga w zachowaniu prawidłowych funkcji poznawczych w starszym wieku. Być może zależy to od zawartości w kawie substancji o zdolnościach antyoksydacyjnych – kofeiny oraz flawonoidów.



Przepis na pobudzającą
kawę bananową
 [klik]






Źródła: Anita Bean „ Żywienie w sporcie”, Europen Food Information Council

0 komentarze:

Prześlij komentarz