Większość z nas nie wyobraża sobie poranka bez kubka kawy. Ma ona wykwintny smak, wyjątkowy aromat, pobudza i
dodaje energii.
Ten stymulujący efekt jest zasługą kofeiny.
Ten stymulujący efekt jest zasługą kofeiny.
Czym jest i jak
działa kofeina?...
Kofeina jest składnikiem wielu roślin, takich jak ziarna kawy i kakaowca, owoców
guarany oraz orzeszków kola. Jest dodawana do wielu napojów i wchodzi w skład
wielu leków.
Jest również substancją o naturalnym działaniu chroniącym rośliny przed insektami, można ją traktować jako naturalny pestycyd.
Jest również substancją o naturalnym działaniu chroniącym rośliny przed insektami, można ją traktować jako naturalny pestycyd.
Przeciętna zawartość kofeiny w jednej
filiżance palonej kawy (150 ml) wynosi około 85 mg, w jednej filiżance kawy rozpuszczalnej
– około 60 mg, a w jednej filiżance kawy bezkofeinowej – 3 mg. Jedna filiżanka
parzonej herbaty zawiera ok. 30 mg kofeiny, herbaty instant – ok. 20 mg a
filiżanka kakao i czekolady ok. 4 mg. Szklanka napoju zwierającego kofeinę ma
zwykle zawartość 20 – 60 mg kofeiny.
Metabolizm kofeinyKofeina jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i trafia do krwi po ok. 30 – 45 minutach po jej spożyciu. Następnie jest metabolizowana i wydalana przez nerki. Średni czas półtrwania kofeiny w organizmie wynosi 4 godziny (wahając się od 2 do 10 godzin). Metabolizm kofeiny jest wolniejszy u kobiet w ciąży, dlatego u ciężarnych kobiet utrzymuje się ona w organizmie dłużej.
Metabolizm kofeinyKofeina jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i trafia do krwi po ok. 30 – 45 minutach po jej spożyciu. Następnie jest metabolizowana i wydalana przez nerki. Średni czas półtrwania kofeiny w organizmie wynosi 4 godziny (wahając się od 2 do 10 godzin). Metabolizm kofeiny jest wolniejszy u kobiet w ciąży, dlatego u ciężarnych kobiet utrzymuje się ona w organizmie dłużej.
Pozytywne aspekty działania kofeiny
Dawki kofeiny w granicach 100 – 600 mg
przyspieszają tok myśli i poprawiają ogólną koordynację funkcjonowania
organizmu. Poprawa czujności oraz przedłużanie zdolności koncentracji uwagi
jest dobrze potwierdzone. Podstawowy mechanizm działania pobudzającego na
ośrodkowy układ nerwowy polega stymulacji receptorów adenozyny. Adenozyna jest
substancją naturalnie występującą w organizmie, która pośredniczy w regulacji
aktywności mózgu wpływając na stan snu i czuwania (może być traktowana jako
„sygnał zmęczenia”). Kofeina blokuje specyficzne dla adenozyny receptory w
tkance nerwowej, w tym również w mózgu, podtrzymując w ten sposób stan
czuwania. W tym mechanizmie kofeina przedłuża wydolność umysłową i psychiczną i
opóźnia pojawienie się zmęczenia. Zablokowanie receptorów adenozynowych może
również spowodować skurcz naczyń krwionośnych, tym samym wpływając na napięcie
naczyń zlokalizowanych w mózgu i zmniejszać objawy migreny oraz bólów głowy o
innej etiologii. Ten fakt tłumaczy zawartość kofeiny w wielu preparatach o
działaniu przeciwbólowym.
Negatywne aspekty działania kofeiny
Spożycie kofeiny może skutkować brakiem
wypoczynku i pojawieniem się zaburzeń koordynacji ruchowej. Ilości powyżej 2000
mg powodują bezsenność, drżenia mięśniowe i przyspieszenie oddechu.
Kofeina, a sport
Kofeina oddziałuje
na centralny układ nerwowy, zwiększając refleks i koncentrację. Pobudza również
produkcję adrenaliny, a w dawkach powyżej 5 mg.kg masy ciała – produkcję kwasów
tłuszczowych: dzięki niej zatem w energię przetwarzane są kwasy tłuszczowe, nie
zaś glikogen. Może być korzystna dla wielu sportowców, ponieważ oszczędza glikogen
i zwiększa wytrzymalość. Może też pozytywnie wpływać na kurczliwość mięśni
poprzez uwalnianie zapasów wapnia do komórek mięśniowych. Jest korzystna
zarówno dla aktywności beztlenowej, jak i tlenowej. Dodatkowo przyspiesza
metabolizm. Chociaż działa moczopędnie, codzienne spożycie poniżej 300 mg nie
powoduje większej produkcji moczu niż wypita woda. Według badań
przeprowadzonych na Uniwersytecie Stanowym w Ohio przyjmowana tuż przed
ćwiczeniami nie powoduje odwodnienia (Wemple, 1997). Sześciu kolarzy stosowało
napoje sportowe z kofeiną lub bez niej w trakcie 3 -godzinnej jazdy. Badacze
nie dostrzegli żadnej różnicy ani w wydolności kolarzy, ani w ilości wydalanego
przez nich moczu. Ilość moczu wzrastała tylko gdy kofeinę pito w stanie
spoczynku
Kofeina i wpływ na zdrowieUmiarkowane spożycie kofeiny, nie
przekraczające 300 mg/d (co jest równoważne z 3 filiżankami kawy), zazwyczaj
nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia, o ile zachowywane są inne
prozdrowotne zasady trybu życia – sposób żywienia, spożycie alkoholu, palenie
tytoniu, aktywność fizyczna.
Potencjalne korzyści zdrowotneKawa może wykazywać ochronny wpływ przed
wystąpieniem cukrzycy t. II, choroby Parkinsona oraz chorób wątroby (marskością
wątroby i pierwotnym rakiem wątroby). Coraz więcej danych wspiera
przypuszczenie, że picie kawy może chronić przed wystąpieniem cukrzycy t. II.
Dokładny mechanizm tego działania nie jest jeszcze poznany. Wydaje się, że za
efekt ochronny odpowiadają inne niż kofeina substancje zawarte w kawie,
ponieważ wpływ jest podobny dla osób pijących kawę z zawartością kofeiny i
bezkofeinową.Coraz więcej danych wspiera również
hipotezę, że picie kawy pomaga w zachowaniu prawidłowych funkcji poznawczych w
starszym wieku. Być może zależy to od zawartości w kawie
substancji o zdolnościach antyoksydacyjnych – kofeiny oraz flawonoidów.
Źródła: Anita Bean „ Żywienie w sporcie”, Europen
Food Information Council
0 komentarze:
Prześlij komentarz